RZEŹNIK WĘDLINIARZ

1. Informacje ogólne

   Zadaniem rzeźnika wędliniarza jest przygotowanie mięsa do dalszego przetwórstwa oraz spożycia. Rzeźnik dzieli części mięsa według określonej klasyfikacji.
Ponadto do zadań rzeźnika wędliniarza należą:

• produkcja wędzonek, wędlin, wyrobów wędliniarskich, tłuszczów topionych
• przechowywanie surowców
• konserwowanie mięsa (solenie, peklowanie, wędzenie, chłodzenie, zamrażanie)
• napełnianie konserw
• zagospodarowywanie ubocznych produktów uboju (gruczoły, sierść, krew,jelita).

   Rzeźnik wędliniarz posługuje się ostrymi narzędziami, takimi jak pilarki tarczowe i taśmowe do mięsa, noże, tasaki itp. Ponadto używa aparatów do nastrzykiwania i rozdrabniania (kutrów, wilków, młynków koloidalnych), mieszarek, nadziewarek, dozowników, maszyn plasterkujących, dozujących, ważących i foliujących.
  Jeśli jest zatrudniony w ubojniach, często odpowiada również za wstępną obróbkę tusz (mycie, opalanie, usuwanie skóry, wytrzewianie). Podczas takich czynności używa pieców duńskich, palników, maszyn do skórowania i odtłuszczania,szczeciniarek, jeliciarek i skórowaczek). Miejscem jego pracy są zakłady wędliniarskie i ubojnie.
   Stanowisko rzeźnika wędliniarza znajduje się w zamkniętym, wentylowanym pomieszczeniu, a praca ma charakter stojąco-chodzący. Wyjątkiem jest stanowisko w gruczolarni, jelitarni bądź przy stołach wykrawających, gdzie praca odbywa się w pozycji siedzącej.
   Do czynników uciążliwych w zawodzie zalicza się zmiany temperatury (wysoka w parzelni, niska w chłodniach), nieprzyjemne zapachy (głównie w jeliciarni), duże nasycenie powietrza parą oraz dym wędzarniczy.
   Praca jest zespołowa, nadzorowana przez przełożonego przydzielającego zadania. Czas wykonywania czynności jest ściśle określony ze względu na specyfikę produktów, odbywa się w systemie zmianowym (także nocą i w święta) i ma charakter rutynowy.
Rzeźnik wędliniarz podczas pracy powinien być zaopatrzony w ochronne ubranie robocze (fartuchy, czepki, rękawice chroniące przed przecięciem).

Praca w tym zawodzie jest zaliczana do prac średnio ciężkich.

2. Wymagania

  Cechy wymagane w zawodzie rzeźnika wędliniarza to: wytrwałość cierpliwość, odporność na stres, dokładność, odpowiedzialność, spostrzegawczość, umiejętność pracy w zespole, umiejętność pracy w warunkach monotonnych, umiejętność podporządkowania się, zdolność koncentracji uwagi i podzielność uwagi, zdolność do pracy w szybkim tempie.

   Wymagane ważne cechy fizyczne to sprawność układu ruchu, w tym sprawność kończyn dolnych oraz kończyn górnych, a w szczególności w zakresie rąk i palców.

   Nieodzowny w pracy rzeźnika wędliniarza jest dobry wzrok, a także prawidłowe rozróżnianie barw, widzenie stereoskopowe, koordynacja wzrokowo­ruchowa, sprawność zmysłu równowagi. Równie istotny jest dobrze rozwinięty zmysł węchu, smaku i dotyku.

   Wymagana jest też sprawność podstawowych układów wewnętrznych: krążenia, oddechowego, nerwowego, trawiennego, mięśniowego, kostno-stawowego, a tym samym dobra ogólna sprawność fizyczna.

3. Czynniki utrudniające zatrudnienie w zawodzie

   Czynnikiem utrudniającym pracę w zawodzie są zaburzenia dużego stopnia sprawności kończyn dolnych oraz zaburzenia niewielkiego i znacznego stopnia sprawności kończyn górnych, a w szczególności w zakresie zręczności palców i rąk, zaburzenia zmysłu węchu, smaku, dotyku oraz równowagi.

   W tym zawodzie trudności mogą mieć osoby z dysfunkcjami narządu wzroku, takimi jak: znacznie ograniczone pole widzenia, brak widzenia stereoskopowego oraz nieprawidłowe rozróżnianie barw, a także osoby z wszelkimi innymi dysfunkcjami, które nie mogą być skorygowane szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi.

  Bezwzględnym przeciwwskazaniem jest nosicielstwo chorób zakaźnych, choroby pasożytnicze, choroby skóry rąk, alergia kontaktowa i wziewna na stosowane związki chemiczne.

4. Możliwość zatrudnienia w zawodzie rzeźnika wędliniarza osób z niepełnosprawnością

4.1. Osoby z dysfunkcją narządu ruchu

  Istnieje możliwość zatrudnienia w zawodzie rzeźnika wędliniarza, na wybranych stanowiskach pracy, osoby z nieznaczną dysfunkcją narządu ruchu w obrębie kończyn dolnych. Warunkiem zatrudnienia jest wówczas właściwa organizacja pracy oraz odpowiednie dostosowanie obiektu, pomieszczenia stanowiska pracy.

4.2. Osoby z dysfunkcją narządu wzroku

  Osoby z dysfunkcją narządu wzroku mogą wykonywać zawód rzeźnika wędliniarza pod warunkiem, że daje się ona skorygować z zastosowaniem szkieł optycznych bądź soczewek kontaktowych. Istnieje możliwość zatrudnienia osób słabowidzących z nieznacznym ograniczeniem zakresu pola widzenia i rozróżniania barw, z zaburzeniami widzenia o zmroku lub nadwrażliwych na światło. Warunkiem zatrudnienia jest właściwe przygotowanie środowiska i stanowiska pracy, a także właściwa organizacja pracy.

  Nie ma możliwości wykonywania pracy na tym stanowisku przez osoby niewidome lub pozbawione zdolności widzenia stereoskopowego.

   Osoby z niewielkimi dysfunkcjami narządu wzroku mogą wykonywać pracę rzeźnika wędliniarza pod warunkiem korzystania z pomocy optycznych zapewniających dobrą ostrość widzenia, umożliwiającą odpowiednie wykonywanie czynności zawodowych. Zatrudnienie jest możliwe również po dostosowaniu stanowiska i stanowiska pracy.

4.3. Osoby z dysfunkcją narządu słuchu

   Zawód mogą wykonywać osoby słabosłyszące (z wyłączeniem czynności, podczas których praca musi być wykonywana w hałasie) pod warunkiem zapewnienia im odpowiednich pomocy technicznych oraz właściwego przygotowania środowiska i stanowiska pracy, np. pod kątem możliwości percepcji sygnałów alarmowych.

   W przypadku osób słabosłyszących, jeśli w pracy będzie wymagana komunikacja werbalna, konieczna jest odpowiednia korekcja słyszenia za pomocą aparatu słuchowego.

   Możliwości zatrudnienia osób głuchych i głuchoniemych są ograniczone. Osoby te mogą wykonywać zawód na wybranych stanowiskach pracy warunkowo, po racjonalnym dostosowaniu zakresu zadań, identyfikacji indywidualnych barier przystosowaniu środowiska oraz stanowiska pracy (technicznym i organizacyjnym).

4.4. Osoby z dysfunkcją sfery psychicznej

   Osoby z chorobami psychicznymi mogą pracować w zawodzie pod warunkiem, że praca − poza wyjątkowymi sytuacjami (wyjazdy, sytuacje kryzysowe w firmie) − nie zaburza ich rytmu dnia i nocy i jest zachowana zasada równego traktowania pracowników.

4.5. Osoby z dysfunkcją sfery intelektualnej

   Szansę na zatrudnienie w zawodzie mają osoby z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim. Takie osoby mogą uzyskać odpowiednie kwalifikacje w specjalnych szkołach zawodowych lub w wyniku szkolenia w zakładzie, gdzie powinny być uczone konkretnych zadań praktycznych.

  Osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności intelektualnej powinny pracować w zespole, wykonując na początku proste, nieskomplikowane czynności pod nadzorem. W miarę nabywania doświadczenia mogą podejmować zadania trudniejsze i bardziej złożone.

   Osoby z niepełnosprawnością intelektualną będą potrzebowały wsparcia w nauczeniu się wykonywania konkretnych czynności zawodowych. Pracę mogą wykonywać pod stałym nadzorem i na polecenie osoby trzeciej. Najbardziej efektywną formą adaptacji zawodowej tych osób jest bieżące wsparcie trenera pracy. Osoby z tym stopniem niepełnosprawności mogą uzyskać umiejętności niezbędne do wykonywania czynności podczas szkolenia praktycznego w zakładzie pracy.

5. Potrzeba przystosowania stanowiska pracy do potrzeb i możliwości osób z niepełnosprawnością

5.1. Osoby z dysfunkcją narządu ruchu

Osoby z dysfunkcją kończyn dolnych

   Ze względu na ograniczoną mobilność osób z taką dysfunkcją jest wymagana odpowiednia organizacja pracy oraz ograniczenie zakresu zadań, aby większość z nich można było wykonywać w pozycji siedzącej lub stojącej z podparciem bioder i pleców. Istnieje możliwość zatrudnienia na wybranych stanowiskach pracy − w gruczolarni, jelitarni bądź przy stołach wykrawających, gdzie praca odbywa się w pozycji siedzącej. Dla osób z niewielką dysfunkcją kończyn dolnych może być potrzebne zainstalowanie uchwytów i poręczy ułatwiających wstawanie i podpieranie się podczas stania, wysokich stołków umożliwiających wykonywanie niektórych czynności w pozycji siedzącej. Ułatwieniem mogą być poręcze wzdłuż dróg komunikacyjnych.

   Kolejna możliwa adaptacja to dostosowanie wielkości stanowiska pracy i wysokości blatów do indywidualnych potrzeb. Jeżeli pracownik korzysta z siedziska, należy pamiętać o przystosowaniu go do indywidualnych potrzeb osoby z niepełnosprawnością, zapewniając np. regulowaną wysokość, uchylne siedzisko, regulowany podnóżek, blokadę kół, regulowane lub indywidualnie profilowane oparcie, regulowane i odchylane podłokietniki.

5.2. Osoby z dysfunkcją narządu wzroku

   Zatrudnione osoby z niewielką dysfunkcją narządu wzroku, którą można skorygować szkłami optycznymi, powinny używać szkieł korekcyjnych lub soczewek kontaktowych. Osoby z zaburzeniami widzenia po zmroku powinny mieć pomieszczenie i stanowisko pracy odpowiednio doświetlone światłem elektrycznym.

  Osoby nadwrażliwe na światło powinny mieć stanowisko pracy odpowiednio oświetlone, tak aby ograniczyć olśnienie bezpośrednie i odbiciowe, a jaskrawość stosowanych opraw powinna być możliwie najmniejsza.

   Na tym stanowisku można zatrudnić również osoby z takimi dysfunkcjami narządu wzroku, jak nieznaczne nieprawidłowości w rozróżnianiu barw i nieznacznie ograniczone pole widzenia, pod warunkiem odpowiedniego dostosowania zakresu obowiązków do rodzaju upośledzenia widzenia oraz odpowiedniej organizacji pracy.

Pomocne jest częściowe lub całkowite wyeliminowanie zadań i czynności roboczych wymagających dobrej koordynacji wzrokowo-ruchowej.

5.3. Osoby z dysfunkcją narządu słuchu

Osoby słabosłyszące

   Osoby z taką dysfunkcją powinny korygować słuch aparatem słuchowym (zwłaszcza w częstotliwościach pasma mowy) w stopniu umożliwiającym im swobodne, werbalne komunikowanie się (słuch wydolny socjalnie), co jest szczególnie ważne w przypadku osób pracujących w zespole.

   Zaleca się ograniczenie hałasu tła oraz pogłosu w pomieszczeniu pracy w celu poprawy warunków percepcji dźwięku oraz warunków komunikacji werbalnej.

   Wskazane jest również rozszerzenie sygnalizacji ostrzegawczej o sygnalizację świetlną lub wizyjną uzupełniającą dźwiękowe sygnały bezpieczeństwa w miejscach potencjalnego przebywania pracownika (pomieszczenie pracy, toaleta, pokój socjalny itp.), o sygnalizację wibracyjną lub z wykorzystaniem przewodnictwa kostnego, informującą o ewentualnym niebezpieczeństwie.

   Zaleca się, aby urządzenia teleinformatyczne, takie jak telefon, komputer itp., były − w miarę możliwości − dostosowane do aparatów słuchowych (np. mogą być wyposażone w systemy pętli indukcyjnej lub FM). Urządzenia komunikacyjne mogą być również wyposażone w sygnalizację wizyjną, drganiową lub wykorzystującą przewodnictwo kostne.

Zgodnie z zasadami profilaktyki medycznej osoby, u których występuje m.in. odbiorcze trwałe podwyższenie progu słyszenia (również, gdy dotyczy to tylko jednego ucha), nie mogą wykonywać czynności związanych z pracą w hałasie.

Pomocny w pracy jest wewnętrzny system komunikacji z osobami słyszącymi.

Osoby głuche i głuchonieme

  Istnieje możliwość zatrudnienia osoby z tego rodzaju niepełnosprawnością. Wymaga to właściwej organizacji pracy, ewentualnie współpracy tłumacza języka migowego oraz wprowadzenia wewnętrznego systemu komunikacji z osobami słyszącymi w zespole pracowniczym. Osoby głuche, zwłaszcza głuchonieme, powinny pracować na wybranych stanowiskach (absolutnie wyeliminowana jest praca w hałasie), w zespołach, w których nie ma konieczności kontaktowania się z osobami z zewnątrz.

  W komunikowaniu się z zespołem współpracowników pomagają również znaki bądź symbole ułatwiające szybkie porozumiewanie się w trakcie pracy. Dodatkowo niezbędne jest zapewnienie bezpieczeństwa pracy przez zainstalowanie np. sygnalizacji świetlnej, wizyjnej lub wibracyjnej, informującej o ewentualnym niebezpieczeństwie w miejscach potencjalnego przebywania pracownika (pomieszczenie pracy, toaleta, pokój socjalny itp.) lub o stanie wykorzystywanych urządzeń.

Zaleca się, aby osobie z tego rodzaju dysfunkcją był przydzielony opiekun na wypadek ewakuacji.

Polecane jest zatrudnienie takich osób przy wykonywaniu prac samodzielnych, we współpracy z małym zespołem.

5.4. Osoby z dysfunkcją sfery psychicznej

   Pracownik podejmujący pracę w tym zawodzie powinien być w przyjazny sposób zapoznawany ze strukturą i kulturą organizacyjną firmy. Powinien także otrzymać jasne i niedwuznaczne informacje oraz instrukcje odnośnie do podejmowanych zadań.

   W firmie zatrudniającej pracownika z tą niepełnosprawnością należy wprowadzić przyjazny tryb informowania o jego problemach zdrowotnych czy społecznych. Najlepiej, gdy wie o nich „osoba zaufania”. Można wypracować także obyczaj, że członkowie zespołu pracowniczego interesują się sytuacją społeczną i zdrowotną pracownika i biorą ją pod uwagę we współpracy. Mogą się przy tym uczyć podmiotowego traktowania pracownika z niepełnosprawnością − pozyskiwać wiedzę

o jego sytuacji przede wszystkim od niego samego lub – za jego wiedzą i aprobatą − z innych źródeł.

   W sytuacji kłopotów z psychiczną i społeczną stroną swojej pracy pracownik mógłby korzystać ze wsparcia asystenta zawodowego/trenera pracy. Trener pracy może wywodzić się spośród współpracowników lub być specjalnie w tej roli zatrudniony w firmie. Może też wspierać pracownika z ramienia upoważnionej do tego organizacji. Możliwości wsparcia przez trenera pracy byłyby jednak ograniczone tylko do sfery emocji i relacji z innymi, a więc nie dotyczyłyby kompetencji zawodowych, i powinny obejmować tylko pewien niedługi odcinek/odcinki czasu pracy. Na co dzień pracownik powinien jednak pracować samodzielnie – zgodnie z samodzielnym charakterem stanowiska pracy.

   Ponadto zatrudniona osoba powinna mieć możliwość elastycznego czasu pracy i zakresu obowiązków, co oznacza, że w wyjątkowej sytuacji (związanej z jej chorobą czy niepełnosprawnością) zakres obowiązków na tym stanowisku zostanie zmodyfikowany w sposób możliwy do zaakceptowania przez pracodawcę. Powinno być też możliwe okresowe zastąpienie pracownika przez inną osobę.

5.5. Osoby z dysfunkcją sfery intelektualnej

   W przypadku osób z niepełnosprawnością intelektualną stanowisko pracy nie wymaga specjalistycznego dostosowywania pod względem architektonicznym oraz ergonomicznym, poza spełnieniem ogólnych zasad odnoszących się do wszystkich pracowników. Kiedy niepełnosprawność intelektualna jest sprzężona z niepełnosprawnością sensoryczną, należy posługiwać się zasadami dostosowywania stanowiska pracy określonymi dla poszczególnych rodzajów niepełnosprawności.

   Osoby z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim (wybrane osoby, po akceptacji lekarza i psychologa) mogą być zatrudnione w tym zawodzie pod warunkiem, że dobór zadań i czynności zawodowych będzie odpowiadał ich potencjałowi intelektualnemu. Mogą wykonywać czynności proste, powtarzalne, zadania bardziej odtwórcze niż twórcze, zlecone przez przełożonego.

   Osoby z niepełnosprawnością intelektualną, ze względu na swoje ograniczenia, szczególnie w zakresie poznawczym, będą potrzebowały przede wszystkim dostosowania tempa pracy do ich indywidualnych możliwości oraz jasno zdefiniowanego zakresu obowiązków. Kolejną istotną kwestią jest wyłonienie z zespołu pracowniczego osoby odpowiedzialnej za przekazywanie poleceń pracownikowi z niepełnosprawnością intelektualną (zasadą jest, że każdorazowo czyni to ta sama osoba, aby nie dezinformować pracownika).

   Zatrudnione osoby mogą potrzebować długotrwałego przystosowania do wykonywania określonych zadań. Zakres prac musi być jednorodny i powtarzalny, a praca nadzorowana i kontrolowana możliwie często, zwłaszcza w początkowym okresie. Może też być im potrzebna pomoc w kształtowaniu prawidłowych zachowań w różnych sytuacjach społecznych (np. punktualne przychodzenie do pracy, nieopuszczanie samowolne stanowiska pracy).

   Wymagane w pracy czynności robocze i miejsca, z których korzystają osoby z niepełnosprawnością intelektualną (np. toalety, bufet, ważne działy, takie jak kadry, magazyny itp.), powinny być oznaczone prostymi, zrozumiałymi piktogramami, ułatwiającymi identyfikację tych miejsc.

   W rozmowie z pracownikiem z niepełnosprawnością intelektualną należy używać prostych słów, nieskomplikowanych wyrażeń, a tłumacząc różnego rodzaju kwestie, należy posługiwać się przykładami zaczerpniętymi z dnia codziennego. Nie należy używać zwrotów anglojęzycznych, a zamiast liczb używać słów „mało” czy też „wiele”. Przekazywane informacje powinny być zwięzłe, nieprzeładowane, a zdania krótkie.

Uwaga. Każdy przypadek zatrudnienia osoby z niepełnosprawnością oraz przystosowania stanowiska pracy do potrzeb i możliwości tej osoby należy rozpatrywać indywidualnie.