PROFILAKTYKA PNŻ

Podczas gdy o zapobieganiu PNŻ w życiu codziennym mówi się coraz więcej, z roku na rok prowadzonych jest coraz więcej akcji profilaktycznych, tak profilaktyka PNŻ w miejscu pracy pozostaje elementem minimalizowanym i niedocenianym.

Należy pamiętać o tym, że aby profilaktyka PNŻ była skuteczna, powinna odbywać się na dwóch poziomach jednocześnie i dotyczyć zarówno życia codziennego, jaki i, w przypadku osób pracujących w pozycji siedzącej lub stojącej, również miejsca pracy. Profilaktykę PNŻ powinny stosować zarówno osoby zdrowe, jak i te, u których już występują objawy niewydolności żylnej kończyn dolnych.

Poniżej przedstawiono w kolejności ogólne zalecenia dotyczące profilaktyki PNŻ, których powinno się przestrzegać niezależnie od charakteru wykonywanej pracy zawodowej a następnie zalecenia dotyczące profilaktyki PNŻ w miejscu pracy, oddzielnie dla osób wykonujących pracę w pozycji siedzącej i dla osób wykonujących pracę w pozycji stojącej.

OGÓLNE ZALECENIA DOTYCZACE PROFILAKTYKI PNŻ

Ogólne zalecenia dotyczące profilaktyki PNŻ koncentrują się wokół takich zagadnień, jak: dieta, aktywność fizyczna oraz prawidłowe nawyki na co dzień.

       Przeciwdziałanie nadwadze i otyłości

Zwiększona masa ciała powoduje wzrost ciśnienia w żyłach kończyn dolnych i ryzyko zastoju krwi w naczyniach żylnych. Szczególnie niebezpieczna jest otyłość brzuszna, gdyż nadmiar tłuszczu w tej partii ciała utrudnia przepływ krwi z kończyn dolnych w kierunku serca. Poza tym, u osób z nadwagą i otyłością, obserwuje się obniżoną aktywność fizyczną, co dodatkowo działa niekorzystnie na układ żylny kończyn dolnych.

Podstawowe zasady pomocne w trakcie utraty masy ciała, jak i w utrzymaniu prawidłowej są następujące:

• produkty wysokoprzetworzone zastępować niskoprzetworzonymi, np. białe pieczywo – razowym, pełnoziarnistym,
• ograniczyć podaż soli, której nadmiar wpływa na zatrzymywanie wody w organizmie; zamiast soli warto stosować zioła i przyprawy,
• ograniczyć spożycie tłuszczy zwierzęcych (tłuste mięsa, wędliny, nabiał) oraz zastępować proces smażenia pieczeniem, gotowaniem na parze lub duszeniem,
• zwiększyć spożycie ryb, szczególnie tłustych ryb morskich,
• ograniczyć spożycie słodyczy,
• dbać o regularność i częstotliwość posiłków - najlepiej zjadać 4-6 niedużych posiłków i unikać podjadania pomiędzy posiłkami.

      Zapobieganie zaparciom

Zaparcia powodują zwiększenie ciśnienia w jamie brzusznej, a co za tym idzie wzrost ciśnienia w naczyniach żylnych kończyn dolnych. Pojawianie się zaparć jest przeważnie skutkiem złej diety.

By zapobiegać zaparciom lub pozbyć się już istniejących, warto przestrzegać następujących wskazań:

• dbać o odpowiednią podaż błonnika poprzez spożywanie takich produktów jak pełnoziarniste pieczywo, brązowy ryż, grube kasze, razowe makarony, otręby, pełnoziarniste płatki zbożowe, suszone i surowe owoce, surowe i gotowane warzywa, rośliny strączkowe, orzechy, nasiona itp.

• zrezygnować z produktów wysokoprzetworzonych,
• niewskazany jest alkohol, produkty zawierające duże ilości tłuszczów nasyconych (tłuste mięsa, sery, pasztety, wędliny, kremy), kakao, wyroby cukiernicze,
• wprowadzić do jadłospisu produkty fermentowane (naturalne jogurty, kefiry, kiszona kapusta, kiszone ogórki),
• przygotowywać potrawy na parze, gotować, dusić, piec, smażyć bez tłuszczu,
• wypijać odpowiednią ilość płynów, najlepiej 2-3 litry na dobę.

     Wzmacnianie ścian naczyń żylnych

Dieta w profilaktyce PNŻ powinna uwzględniać produkty spożywcze, które działają na naczynia żylne wzmacniająco i uszczelniająco oraz przeciwzakrzepowo.

Naturalne produkty, które wykazują działanie wzmacniające, uszczelniające i przeciwzakrzepowe:

• warzywa i owoce o czerwono-niebieskim zabarwieniu (czarne jagody, śliwki, borówki amerykańskie, jeżyny, wiśnie, ciemne winogrona, czerwona kapusta, bakłażany),
• czerwona i czarna fasola,
• czarna i zielona herbata, kakao,
• owoce cytrusowe, owoce dzikiej róży, truskawki,
• papryka, warzywa kapustne,
• tłuste ryby morskie,
• siemię lniane, awokado, olej rzepakowy, olej lniany,
• orzechy włoskie,
• żółtko jaja.

Należy również pamiętać o tym, że częste przyjmowanie pewnych produktów, np. niektórych rodzajów alkoholu (zwłaszcza białego wina), nasila objawy niewydolności żylnej, wywołując uczucie ciężkości i napięcia w kończynach dolnych.

Dzięki aktywności fizycznej uruchamiamy tzw. pompę mięśniową- skurcze mięśni kończyn dolnych pobudzające krążenie żylne. Aby ćwiczenia przyniosły efekt, należy je wykonywać przynajmniej 3 razy w tygodniu po 30 minut. W przypadku osób z zaawansowanymi postaciami choroby, przed przystąpieniem do ćwiczeń należy poradzić się lekarza.

Przestrzeganie wymienionych niżej prawidłowych nawyków w życiu codziennym pozwala na zmniejszenie ryzyka rozwoju PNŻ: