Niepewność zatrudnienia stała się podstawowym źródłem stresu w pracy we współczesnych organizacjach. Elastyczność w zatrudnianiu i organizacji pracy i bezpieczeństwo to dwie przeciwstawne siły. Poczucie braku bezpieczeństwa zatrudnienia wywołuje negatywne konsekwencje zarówno dla pracowników, jak i zatrudniających ich organizacji.

W artykule przedstawiono uwarunkowania, konsekwencje i sposoby radzenia sobie z tym zjawiskiem. A skoro brak bezpieczeństwa zatrudnienia prawdopodobnie wpisał się już na stałe w naszą pracę, warto się zastanowić, w jaki sposób organizacje mogą sobie z tym radzić.

Słowa kluczowe: brak bezpieczeństwa zatrudnienia, radzenie sobie ze stresem w pracy, zagrożenia psychospołeczne w miejscu pracy

Polski ustawodawca nie wskazał w Kodeksie pracy, w jaki sposób pracodawcy powinni realizować obowiązek przeciwdziałania zjawisku mobbingu (zawarty w art. 94³ § 1 k.p.). W związku z tym powinien on zostać doprecyzowany przez pracodawcę w regulacjach wewnątrzzakładowych. Powinny tam zostać określone pewne ogólne, minimalne wymagania w przedmiocie prewencji, które ma wypełnić pracodawca. Aby stworzyć skuteczną politykę prewencyjną należy też opracować przykładowy katalog zachowań składających się na wewnętrzną politykę antymobbingową firmy. Należy również opracować przynajmniej ogólne ramy prawne pozasądowych form ochrony przed mobbingiem i związanych z nimi instrumentów tej ochrony, które powinny być stosowane jeszcze przed wdaniem się w spór sądowy.

Realizując kodeksowy obowiązek określony w art. 94³ k.p., pracodawca powinien podjąć również działania mające na celu pomoc ofierze i wyeliminowanie mobbingu występującego w środowisku pracy, za pomocą wyciągnięcia konsekwencji wobec pracownika stosującego mobbing. Interwencja powinna odbywać się poprzez przeprowadzanie wewnętrznego postępowania wyjaśniającego przy pomocy związków zawodowych, inspekcji pracy, stowarzyszeń antymobbingowych, moderatorów, mediatorów, ekspertów, służb medycyny pracy, itp. Następnym krokiem powinno być udzielanie pomocy psychologicznej, prawnej, itp. ofierze mobbingu oraz rozważenie zastosowania wobec sprawcy mobbingu sankcji. Należy również powołać do życia nowe instytucje publiczne, których celem będzie szeroko rozumiana prewencja antymobbingowa oraz pomoc i wsparcie dla ofiar tego rodzaju przemocy.

W artykule przedstawiono koncepcję kapitału społecznego. Jego wartość opiera się na wzajemnych stosunkach społecznych i zaufaniu jednostek. Jak pokazują badania, jest on predyktorem szeregu czynników kluczowych dla jakości życia i rozwoju społeczeństw: zdrowia, innowacyjności, produktywności, na poziomie indywidualnym, grupowym, w życiu prywatnym i zawodowym. W artykule przytoczono definicje i badania przedstawiające predyktory i skutki kapitału społecznego w środowisku pracy.

W artykule dokonano przeglądu badań analizujących różnice międzypokoleniowe w zakresie wartości związanych z pracą. Wzięto pod uwagę trzy pokolenia: wyżu demograficznego (boomers) oraz X i Y. Struktura przeglądu bazowała na następującej klasyfikacji: wartość pracy zawodowej w ogóle, wartości: wzrostu, wewnętrzne, zewnętrzne, społeczne, pewności pracy.

Z przeglądu wynika, że największe różnice międzypokoleniowe dotyczą wartości wzrostu (np. awans)  – ich większe nasilenie widoczne jest  w pokoleniu X i Y w porównaniu z boomers. Duże różnice dotyczą też wartości pewności pracy (większe nasilenie w pokoleniu boomers). W odniesieniu do wielu wartości różnice są niewielkie: wartości zewnętrzne (np. wynagrodzenie) mają dużą wagę we wszystkich pokoleniach, choć stosunkowo ważniejsze są dla młodszych pokoleń, odwrotnie zaś wartości wewnętrzne – ważniejsze są w starszym pokoleniu. Wskazano na implikacje praktyczne stwierdzanych różnic: powinny być brane pod uwagę w zarządzaniu zasobami ludzkimi oraz takim kształtowaniu warunków pracy, by były zgodne z preferencjami grup pokoleniowych.

Wypalenie zawodowe stanowi przedmiot badań naukowych od wielu lat. Obecnie problematyka ta cieszy się dużym zainteresowaniem. Stąd też celem artykułu jest próba przedstawienia zjawiska wypalenia zawodowego wśród profesji społecznych, a szczególnie w odniesieniu do zawodu nauczyciela. Trudno nie zgodzić się z panującym poglądem, że wobec tej grupy zawodowej stawiane są dość wysokie wymagania. Źle zorganizowane środowisko pracy, niesatysfakcjonujące wynagrodzenia, niedocenianie pracy i nakładanie coraz więcej obowiązków administracyjnych stają się źródłem stresu dla współczesnych pedagogów, a następnie wypalenia zawodowego. Skutki wypalenia ponosi nie tylko sam pracownik nim dotknięty, ale  także organizacja, w której jest zatrudniony. Ponadto konsekwencje wypalenia zawodowego odczuwają uczniowie, a także współpracownicy. Z tego też względu warto podnosić świadomość nauczycieli i dyrektorów placówek oświatowych na temat wypalenia zawodowego i radzenia sobie z nim.

Powiązanie bezpieczeństwa i zdrowia w  pracy z wieloma innymi dziedzinami wiedzy, jej multidiscyplinarność wymaga od teoretyków i praktyków realizujących zadania z  zakresu ochrony człowieka w procesie pracy  szerokiej wiedzy, pozyskiwania potrzebnych informacji z wielu różnych źródeł informacji. Przy obecnej globalizacji i rozwoju technologii  komputerowych przydatne są portale międzynarodowych instytucji i organizacji, grupujące różnorodne informacje w jednym miejscu. W artykule omówiono obecną wersję portalu Międzynarodowej Organizacji Pracy, w szczególności w zakresie zawartości problematyki bhp.