Treningi anystresowe

 

W Pracowni Psychologii Pracy prowadzone są krótko (dwie czterogodzinne sesje) oraz długoterminowe (dziesięć czterogodzinnych sesji) treningi służące przeciwdziałaniu negatywnym skutkom stresu zawodowego. Są to interwencje składające się z wykładów i ćwiczeń, nastawione na wzmocnienie indywidualnych umiejętności skutecznego radzenia sobie ze stresem w pracy.

Podczas naszych treningów, ich uczestnicy uczą się rozpoznawać źródła stresu tkwiące w środowisku pracy oraz własne cechy indywidualne, które nasilają odczuwanie stresu, takie jak np. negatywna emocjonalność, Wzór A, niska samoocena, czy zewnętrzne poczucie kontroli. Uczą się także identyfikować emocjonalne, zdrowotne i inne skutki stresu w pracy, takie jak bezsenność, nadużywanie tytoniu, alkoholu, środków farmakologicznych, skłonność do wypadków, absencji czy chęć zmiany pracy. Uświadomienie sobie różnych elementów sytuacji stresowej jest podstawowym warunkiem dokonywania w tej sytuacji jakichkolwiek zmian. Zmiany świadczące o wzmocnieniu indywidualnych umiejętności radzenia sobie ze stresem, które są celem naszych treningów, polegają w istocie na:

  • modyfikacji sposobu spostrzegania i reagowania na potencjalne źródła stresu zawodowego,
  • zmianie własnego środowiska pracy (czasu, ilości, sposobu pracy, stosunków społecznych w pracy),
  • zmianie stylu życia w kierunku zwiększania własnej odporności na stres.

Modyfikacja sposobu spostrzegania stresorów zawodowych powinna zmierzać w kierunku nadawania neutralnego, bądź łagodzenia zagrażającego znaczenia bodźca lub sytuacji, uznawanych dotychczas za źródło stresu. Dzięki technikom takim jak poznawcza restruktutyzacja, świadome kontrolowanie własnych myśli, czy technice rozwijania uważności, uczestnicy naszych treningów uczą sięidentyfikować, a następnie kwestionować szereg irracjonalnych przekonań sprzyjających nasilonemu odczuwaniu stresu. Przekonania te (np: "świat jest czarny albo biały", "wszyscy ludzie powinni mnie lubić", "nie wolno mi popełnić błędu", "muszę się jeszcze bardziej starać", "nie mam prawa powiedzieć „nie”", itp.) mogą prowadzić do przepracowania, zniekształconej percepcji swojej roli zawodowej, zaburzonej komunikacji w pracy, czy złej jakości kontaktów społecznych z przełożonymi lub współpracownikami z powodu nadmiernej uległości bądź rywalizacyjności. Trening asertywności  i odgrywanie ról pozwala naszym uczestnikom ćwiczyć alternatywne, pożądane z punktu widzenia ich samopoczucia i zdrowia, zachowania. Są to na ogół zachowania służące zaspokajaniu własnych potrzeb, jednakże w sposób nie naruszający praw innych osób. Pokazujemy, że niektórych sytuacjach zawodowych - gdy nie mamy wpływu na występowanie stresora - warto skorzystać z bardziej pasywnych strategii radzenia sobie ze stresem, takich jak selektywne ignorowanie  lub  izolacja. Pierwsza z nich polega na niedostrzeganiu negatywnych aspektów sytuacji stresującej, bądź dostrzeganiu jedynie aspektów pozytywnych, druga jest emocjonalnym odcinaniem się od źródła stresu. Podkreślamy także znaczenie, jakie dla ochrony przed stresem zawodowym ma nadawanie sensu swojej pracy, a przed stresem związanym z niepewnością zatrudnienia - może mieć ciągłe podwyższanie swoich kwalifikacji.

Uczestników naszych treningów przekonujemy, że możliwe jest także dokonywanie pewnych zmian w odniesieniu do ich środowiska pracy. Właściwe planowanie pracy pozwala na przykład ustalić własne priorytety zawodowe i przeznaczyć odpowiednią ilość czasu na zadania określonej wagi. Właściwie planując naszą pracę, chronimy się ostatecznie przed pośpiechem, ustawicznym niedotrzymywaniem terminów, byciem zdominowanym przez szczegóły i w rezultacie zaniedbywaniem wypoczynku i zmęczeniem. Priorytetyzacja zadań zawodowych, którą także stosują uczestnicy naszych treningów, ujawnia ponadto realizowany przez ich organizację system wartości. Trudność w ustaleniu priorytetów może wskazywać na niejasność ról zawodowych, podziału kompetencji i obowiązków lub nieprawidłowy styl komunikacji. Tym samym może ujawniać potencjalne źródła stresu tkwiące w sposobie zarządzania organizacją.

Niezwykle dużą wagę, z punktu widzenia efektywności naszych treningów, przykładamy do uczenia się sposobów poszukiwania i udzielania wsparcia społecznego w pracy, a także poza pracą. Uczestnicy treningów doświadczają, jak dobroczynne skutki dla poprawy samopoczucia może mieć korzystanie ze wsparcia społecznego oraz dostarczanie tego wsparcia innym, nie tylko poprzez udzielanie pomocy, wskazówek, ale także poprzez empatyczne słuchanie oraz wyrażanie innym uznania i szacunku.

W trakcie naszych treningów pokazujemy osobom, że przeciwdziałanie stresowi zawodowemu, podobnie jak przeciwdziałanie stresowi w ogóle, zależy w dużej mierze od ich kondycji psychofizycznej. Wyniki badań świadczą o tym, że prawidłowe odżywianie a także sprawność fizyczna zwiększają odporność na stres poprzez obniżenie fizjologicznej reaktywności w sytuacji stresowej. Proponujemy naszym uczestnikom proste ćwiczenia zwiększające świadomość jakości ich oddychania a także zmniejszające napięcia mięśniowe dotyczące różnych partii ciała. Przypominamy o konieczności zachowywania właściwej równowagi pomiędzy życiem zawodowym i pozazawodowym, w tym dbałości o relaks i czas wolny. Uznajemy, że umiejętność znalezienia czasu na preferowany odpoczynek, hobby, aktywność domową, kontakty z bliskimi, z przyrodą, zwierzętami, czy aktywność religijną może stanowić gwarancję skutecznego przeciwdziałania stresowi zawodowemu.

Większość wymienionych strategii radzenia sobie ze stresem stosujemy w tzw. procedurze modyfikacji Wzoru A, którą proponujemy osobom charakteryzującym się bardzo silnym dążeniem do osiągnięć, wysokim poziomem rywalizacyjności, a także pośpiechem i niecierpliwością. Wzór A, jako cecha osobowości, ujawnia się bowiem szczególnie wyraźnie w pracy zawodowej i może stanowić ryzyko poważnych chorób, głównie choroby wieńcowej.

 

Opracowała: Dorota Żołnierczyk-Zreda

 

Zobacz także: Oferta dotycząca tworzenia programów zarządzania stresem